Osobista odpowiedzialność członków zarządu w spółce akcyjnej (?)

Osoby pełniące funkcję w zarządach spółek z ograniczoną odpowiedzialnością zazwyczaj znają treść art. 299 kodeksu spółek handlowych i zdają sobie sprawę z tego, że nie zgłoszenie w tzw. właściwym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki lub wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego może skutkować powstaniem osobistej (akcesoryjnej) odpowiedzialności członków zarządu za obowiązania takiej spółki.

Odpowiedzialności takiej można uniknąć w ściśle określonych przez przepis art. 299 § 2 k.s.h. przypadkach. Łatwo zauważyć, że przepisy kodeksu spółek handlowych nie zawierają analogicznych regulacji dotyczących odpowiedzialności osób pełniących funkcje w zarządzie spółki akcyjnej. Próżno szukać w Rozdziale 8 k.s.h. przepisów tożsamych z treścią art. 299 k.s.h. Mylący może być tytuł Rozdziału 8 „Odpowiedzialność cywilnoprawna”, który kończy się przepisem art. 490, wszak podobne regulacje prawne można odnaleźć w Rozdziale 7 kodeksu spółek handlowych. W przypadku spółek akcyjnych wyraźnie brakuje regulacji analogicznej do odpowiedzialności członków zarządu na podstawie art. 299 k.s.h., który odnosi się wyłącznie do spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, na co wskazuje nawet systematyka kodeksu. Czy zatem członkowie zarządu spółek akcyjnych – w przypadku nie zgłoszenia w terminie właściwym wniosku o ogłoszenie upadłości  – nie odpowiadają posiłkowo osobiście za zobowiązania takiej spółki? Nic bardziej mylnego. Odpowiedzi należy poszukiwać w przepisach ustawy z dnia 28.02.2003 r. Prawo upadłościowe, która dotyczy wszystkich dłużników.

Otóż, zgodnie z treścią art.  21 ust. 1 tej ustawy, dłużnik jest zobowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

W przypadku osób prawnych obowiązek zgłoszenia dotyczy m.in. członków  zarządu i osoby te ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożenia wniosku we wskazanym wyżej terminie. W przypadku dochodzenia odszkodowania przez wierzyciela niewypłacalnego dłużnika domniemywa się, że szkoda obejmuje wysokość niezaspokojonej wierzytelności tego wierzyciela wobec dłużnika (por. art. 21 ust. 3 i 3a ustawy Prawo upadłościowe).

Przepis art. 21 Prawa upadłościowego  dotyczy wszystkich dłużników, a więc i spółek akcyjnych. Wierzyciel może zatem domagać się od członków zarządu spółki akcyjnej odszkodowania na podobnych zasadach jak w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Warto o tym pamiętać.

Małgorzata Obidzińska-Jercha

Adwokat